Ormansızlaştırma! Yok Edilen Ormanlar
Ormansızlaştırma; arazinin başka bir kullanım amacıyla kökten temzilenmesi, tüm canlıların yaşam alanlarının işgal edilmesi ve habitat’ın kalıcı olarak yok edilmesidir. Bunun ülkemiz üzerinde çok büyük bir özenle yerine getirildiğini biliyoruz, fakat tek sorun biz değiliz, tüm insanlık bunu yapıyor. Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre, her yıl yaklaşık olarak 18 milyon hektarlık bir orman alanı yok ediliyor. Rakam sizin için pek bir şey ifade etmeyebilir ilk başta, fakat düşünecek olursak bu alan büyüklüğü Panama’nın kapladığı alana eşit.
Konuya başlamadan önce sizler için derlediğim bazı istatistikleri göstermek istiyorum.
- Gıda ve Tarım Örgütüne göre, dünya üzerinde yer alan ormanların yarısı yok edildi.
- National Geographic’e göre, dünya üzerinde ormanlar %30 yer kaplıyor.
- Tek bir yılda sadece 18700000 dönüm orman yok edilir.
- Doğa Hayatını Koruma Vakfına göre, sera gazlarının oluşumunun büyük bir kısmı ormanların kalıcı olarak yok edilmesinden kaynaklanıyor.
Peki En Çok Nerelerde Ormanlar Yok Ediliyor?
Dünya üzerinde tropik yağmur ormanları ilk hedef alınmış yerler olsa da hemen her ülkede bu eylem yapılıyor. National Geographic’e göre, şu anki ormansızlaşma süreci hızını kaybetmeden devam ederse, dünyanın yağmur ormanları 100 yıl içinde tamamen yok olabilir. Birleşmiş Milletler Çevre Programı İşbirliği Merkezi GRID-Arendal’a göre, 2016 yılında önemli ölçüde ormansızlaşan ülkeler arasında Brezilya, Endonezya, Tayland, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Afrika’nın diğer bölgeleri ve Doğu Avrupa bölümleri yer alıyor. En çok ormansızlaşmaya sahip ülke ise Endonezya’dır. Geçtiğimiz yüzyıldan bu yana, Maryland Üniversitesi ve Dünya Kaynakları Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Endonezya’da en az 39 milyon hektar ormanlık arazi yok edildi.
Ormansızlaştırma çalışmaları son 50 yıldır en üst seviyede olmasına rağmen tarih boyunca sürekli yaşanmıştır. Bu büyük toplu kesimlerin 1600 yılına kadar dayandığı biliniyor.
Neden Ormanları Yok Ediyoruz?
Ormansızlaşmanın bir çok nedeni var, ancak Doğa Hayatı Koruma Vakfına göre bu kıyımların yarısı yasal olmayan yollardan yapılıyor. Diğer nedenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz.
- Konut ve kentleşme için daha fazla araziyi kullanılabilir hale getirmek.
- Kağıt, mobilya ve ev gibi ticari ürünler oluşturmak için ormanları kesmek.
- Tarım ve büyükbaş hayvancılık için boş alan yaratmak.
Ormanları yok etmek için kullanılan ve en yaygın olan yöntem yakma tekniğidir. Belirli alanlar çizilerek ateşe verilir. Tüm canlı hayatına zarar veriği için en tehlikeli ve tartışmalı yöntemlerden birisidir.
Ormansızlaştıma ve İklim Değişikliği
Ormansızlaştırma, küresel iklim değişikliğine katkıda bulunan faktörlerden biri olarak kabul edilir. Lasell Koleji’nde çevre bilimleri profesörü olan Michael Daley’e göre, ormansızlaşmanın neden olduğu 1 numaralı problem, küresel karbon döngüsündeki etkidir. Termal kızılötesi radyasyonu emen gaz molekülleri, sera gazları olarak adlandırılır. Sera gazları yeterince büyük miktarda ise, Daley’e göre iklim değişikliği riskini yükseltebilir. Oksijen (O 2) atmosferindeki en bol ikinci gaz iken, diğer sera gazları gibi termal kızılötesi radyasyonu emmez. Karbondioksit (CO 2) en yaygın sera gazıdır. CO 2 Çevre Koruma Ajansı’na (EPA) göre, tüm ABD sera gazının yaklaşık yüzde 82,2’sini oluşturuyor. Fakat elimizde kalan ormanlar bu durumu temizleyebilir. Greenpeace’e göre, yaklaşık 300 milyar ton karbon, fosil yakıtların yıllık sera gazı emisyonlarının 40 katı, ağaçlarda depolanıyor.
Ağaçların yok edildiğinde sadece depolanan karbon miktarını azaltmakla kalmaz, aynı zamanda karbondioksit gazını havaya bırakır. Bunun nedeni, ağaçlar öldüğünde, depolanmış karbonu serbest bırakmalarıdır. Karbon, ormansızlaşmadan etkilenen tek sera gazı değildir. Su buharı ayrıca bir sera gazı olarak kabul edilir.
Ormanların Yok Edilmesinin Diğer Etkileri
Ormanlar, gezegendeki her türü içinde barındıran karmaşık ekosistemlerdir. Bozulduklarında, hem yerel hem de dünya çapında yıkıcı bir olaylar zinciri oluşturabilirler.
Türlerin kaybı : National Geographic’e göre, dünyadaki bitki ve hayvanların yüzde yetmişi ormanlarda yaşıyor ve habitat kayıpları ormansızlaştırma çalışmaları ile oluyor. Habitat kaybı, türlerin yok olmasına neden olabilir. Ayrıca, avcılık ve tıp gibi alanlar bitkilerin ve hayvanların nesline tehdit oluşturuyor.
Su döngüsü : Ağaçlar su döngüsü için önemlidir. Yağmur damlasını emer ve atmosfere salınan su buharını üretirler. Ağaçlar ayrıca, Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi’ne göre, kirli su akışını durdurarak sudaki kirliliği de azaltıyor. Ulusal Coğrafya Kurumu’na göre, Amazon’da, ekosistemdeki suyun yarısından fazlası bitkiler içinde tutuluyor.
Toprak erozyonu : Ağaç kökleri, toprağın kaymasını önler. Eğer ağaçlar kesilirse toprak kayması ile karşı karşıya olacağız.
Yaşam kalitesi : Toprak erozyonu aynı zamanda göllere, akarsulara ve diğer su kaynaklarına giren siltlere de yol açabilir. Bu durum yerel su kalitesini düşürebilir ve bölgedeki popülasyonlarda sağlıksızlığa katkıda bulunur.
Peki Kaybedilen Ormanlar Nasıl Geri Getirilir?
Çoğumuzun aklına ağaç dikmek eylemi gelebilir, fakat bu yeterli olmuyor. Neredeyse birçok türün sonunu ağaçlandırma çalışmasıyla geri getiremeyecek kadar dönülmez bir yola girdik. Ancak yeni bir dünya için her zaman umut vardır. Bunlara ek olarak ormansızlaşmayı önlemek veya yavaşlatmak için başka taktikler de yapılmaktadır. Bazıları insan nüfusunun bitki bazlı bir diyete kaydırılmasını içerir. Bu, büyük baş hayvan yetiştirmek için arazinin temizlenmesi ihtiyacını azaltacaktır.