Ağrı Kesiciler Nasıl Çalışır?
Baş ağrısı, diş ağrısı, eklem ağrısı… Ağrı türü ne olursa olsun, hemen bir ağrı kesici kullanıp rahatlamaya çalışırız. Peki hiç düşündünüz mü? Ağrı kesiciler, neremizin ağrıdığını nasıl da bilebiliyorlar? Gelin bu sorunun cevabını hep birlikte öğrenelim.
Ağrı hiçte sevmediğimiz ama vücudumuz için gerekli bir duyudur. Ağrı aslında bilgilendirici, haberci bir duyudur. Ağrı sayesinde vücudumuzun bir yerinde ters giden bir şeyler olduğunun farkına varırız. Ağrıyan dişimiz bize derki: “ Galiba diş kökünde iltihaplanma var. Sana zahmet hemen bir diş hekimine görünelim.” Ağrı sebebiyle başvurduğumuz doktorun bize önerdiği ağrı kesici ilaçlar, dokularımızdaki ağrı duyusunun oluşmasına neden olan maddelerin oluşmasını engeller.
Bilimsel olarak olayı söyle izah ederiz:
Herhangi bir sorunun olduğu bölgede; Araşidonik asidin yıkım ürünü olarak ortaya “prostaglandin”ler çıkar. Ortaya çıkan “Prostaglandinler” ise sinir uçlarını uyararak ağrıyı tetikler. Kullandığımız ağrı kesiciler “siklooksijenaz(COX2)” enzimini inhibe ederek prostaglandin sentezini engeller. Böylece ağrı duyusu ortadan kalkar, yani ağrı kesilir.
En çok kullandığımız ağrı kesiciler parasetamol ve nonsteroid antienflamatuar (NSAİ) dediğimiz maddelerdir.
NSAİ’ler, kısaca kortizon olmayan antienflamatuar etkili yani ağrıyı oluşturan maddeleri önleme etkisi olan ilaçlardır. Bu grubun en bilinen üyesi ise “Aspirin’’dir. Aspirin uzun yıllardan beri kullanılan bir ağrı kesicidir. Hipokrat ateş ve ağrı için reçetesine söğüt ağacı kabuğundan ekstre edilen suyu yazdı. Bu, suda bulunan ve ağrıyı hafifleten madde tabi ki “asetil salisilik asittir”; yani aspirinin etken maddesi. Aspirinin tam olarak ortaya çıkması, kimyager Felix Hoffmann’ın 1897’de saf asetil salisilik asit (ASA) üretmesiyle mümkün olmuştur.
Parasetamol, en çok ateş düşürmek ve hafif ağrıları kesmek için kullanılır. Ağızdan alındıktan 30-60 dakika içinde hızla kana karışır. Şurup formları bebek ve çocuklara verilir. Çok yüksek dozlarda alınması karaciğer için tehlikelidir.
Ağrı kesici olarak kullanılan başka bir madde ise “Morfin”dir. Adı Morpheue Yunan Rüya Tanrı’sından esinlenilen “Morphium” adından gelmektedir. Morfinin etki mekanizması diğer ağrı kesicilerden farklıdır, oluşan ağrının beynimizde algılanması engeller. Genellikle ameliyatlarla ilgili ağrılarda, hastanede gözlem altındaki hastalarda, ağır kanser hastalarında ve diğer ağrı kesicilere.