Araknoid Kist Nedir?

Yazı Özeti: Araknoid kistler, beynin araknoid zar olarak adlandırılan kısmı ile kafa tabanı arasında gelişebilen içi sıvı (beyin-omurilik sıvısı) dolu torbalardır.

Beynimizi dış etkilerden korumak için farklı koruma mekanizmaları mevcuttur. Bunlardan biri de beyin zarıdır. Meninks olarak adlandırılan beyin zarı üç tabakadan oluşur. Kafatası ve omurgaya en yakın olan meninks tabakası Dura materdir. Oldukça kalın bir tabakadır. Dura materin altında Araknoid mater yani araknoid zar yer alır. İnce, saydam ve örümcek ağı benzeri yapıya sahiptir. Merkezi sinir sisteminin hava yastığıdır araknoid zar. Beyne en yakın tabaka ise Pia materdir. Oldukça hassas olan bu tabaka damarlar ile kaplıdır. Beynimizi tüm kıvrımlarına kadar sarar.

Araknoid kistler, beynin araknoid zar olarak adlandırılan kısmı ile kafa tabanı arasında gelişebilen içi sıvı (beyin-omurilik sıvısı) dolu torbalardır. Erkeklerde kadınlara oranla üç kat daha sık görülür. Beynin herhangi yerinde görülebilir. En sık görülen yerler beynin orta çukurudur ve sol yarım küredir.  Bu kistler herhangi bir yaşta görülebilir; fakat kistlerin %75’i çocuklarda görülür. Araknoid kistler genelde doğuştandır. Beyin kanaması, travma, tümörler ve enfeksiyona bağlı olarak da gelişebilir. Kistler genellikle genişlemez ve nadiren de olsa küçülüp kaybolabilirler.

Araknoid Kist Bulgu ve Belirtileri

Belirtiler araknoid kistin yerine ve boyutuna göre değişiklik gösterir. Bazı kistler yaşam boyu belirti göstermez ve bu kistler bazen tesadüfen bulunur. Bazı büyük kistler ise kafa yapısının bozulmasına ve kafanın genişlemesine neden olabilir. Başlıca bulgular şunlardır:

• Baş ağrıları
• Bulantı-kusma
• Artmış kafa içi basıncı
• Nöbetler
• Büyüme ve gelişme bozuklukları
• Davranışsal bozukluklar
• Vücudun sadece bir tarafında güçsüzlük
• Kasları kontrol etmede zorlanma
• Hidrosefali

Tedavi Yöntemleri

Tedavi genellikle semptomları ortadan kaldırmaya yöneliktir fakat bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.

Kistoperitoneal Şant:

Kafaiçi basıncının arttığı durumlarda, kistteki basını ortadan kaldırmak için kalıcı bir drenaj(boşaltım) sisteminin cerrahi olarak yerleştirilmesi gerekebilir. Kistoperitoneal şant olarak adlandırılan sistem kısaca şöyle çalışır:

Hastanın kafatasında bir delik açılarak sıvı birikiminin olduğu yere çok ince 1-1.5 milimetre genişliğinde silikon bir katater gönderilir. Baş, boyun ve karın bölgelerinden geçen ama cilt altında olan bir tünel açılır. Şantın bu ucu genellikle sıvının rahatlıkla emilebileceği karın içi boşluğa veya kalp boşluğuna açılır. Böylece beyindeki sıvı miktarı dengelenerek hastanın rahatlaması sağlanır.

Nöroendoskopik Tedavi:

Nöroendoskopi de beyinde açılan 3 milimetre çapındaki deliklerden endoskop ile girilerek kiste müdahale edilebiliyor.

Cerrahi Tedavi:

Kiste ulaşmak için üzerinde bir pencere açılır. Kafatasının bir bölümü çıkarılarak kiste ulaşılır. Kist tamamen çıkarılır veya kazınır. Böylece hastanın rahatlaması sağlanır.

Bu yazı sadece bilgilendirme amacıyla yazılmıştır. Tanı veya tedavi amacıyla kullanılamaz. Sağlığınız ile ilgili durumlarda her zaman sağlık profesyonellerinden yardım alın.

Kaynak ve İleri Okuma:

• Konjenital Araknoid Kistler, AYDIN S, DOĞAN Ş, ABAŞ F, ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ 28(1),:37-41,2002
• CARTER Rita, Beyin Kitabı, Alfa,2013
• Gazi Üniversitesi