Yapay Bozukluk Üzerine İnceleme

‘Yapay Bozukluk’ denilince aklınıza ne geliyor? İlk başta çok birşey çağrıştırmamış olabilir ancak biraz düşününce ‘sahte’ gibi anlamlara çıkabiliceğini bulabiliriz. Tıpkı Yapay zeka isminin insan zekasını taklit etmesiyle kazanılmış bir isim olduğu gibi. Yapay bozukluğun ne olduğuna gelecek olursak, şu şekilde açıklayabiliriz.

Yapay bozukluk, ilk olarak Asher’in (1951) sahte abdominal yakınmalarla (Tıp dilinde “Abdomen” Anlamı: Karın bölgesi demektir.) sık hastane başvurusu olan bir grup hastayı, Alman bir subay olan Baron Von Munchausen’in öyküsünden esinlenerek “Munchausen sendromu” olarak isimlendirmesiyle tanımlamıştır.

Yapay bozukluk nadir görülmekle birlikte kişinin hayatında ciddi işlev kaybına, sağlık kaynaklarında önemli harcamalara yol açan bir bozukluktur. Yapay bozukluk kronikleşme eğiliminde olup kötü huylu bir hastalıktır, ayırıcı tanısı ise güçtür. Yapay bozukluğun bilinen kesin bir tedavisi yoktur.

Yapay Bozukluğun başlıca özelliği fizik yada psikolojik belirti ya da bulguların istemli olarak ortaya çıkarılmasıdır (A Tanı Ölçütü). Kendisini ‘hasta’ olduğuna inandırır ve tıbbi durumunu abartır. Klinikte, öznel durumlardan yakınmaları oldukça sıktır. Kendi yarattığı durumları hevesle anlatmaları sık görülür.

Hastaların Genel Özellikleri

‘Hasta’ rolünü oldukça iyi benimsemektedirler. Öykülerini anlatırken çarpıcı üslup kullanırlar. Karşıdaki kişinin merakını uyandıracak şekilde konuşurlar. Bu esnada patolojik yalan söyleme (pseudologia fantastica) gösterebilirler. Sıklıkla tıbbi terminoloji ve hastane rutinlerine hakimdirler.

Ağrı yakınmaları ve ağrı kesici istekleri oldukça yaygındır. Klinik, istediği yönde karar vermez ise daha fazla yapay belirti üretirler. Bu hastalığa sahip bireyler, istekle çoğul invaziv ( İnvaziv, yayılmacı, yayılgan anlamına gelmekle beraber tıpta sıkça kullanılan bir terim olduğu bilinmektedir.) işlemler ve ameliyatlar geçirirler. Hastanede genellikle az ziyaretçileri vardır.

Yapay bozuklukları kanıtlandığında, reddederler ve imza atıp kendilerini taburcu ettirirler. Sıklıkla kısa zamanda başka bir hastaneye yatmaları güdüsünde bulunurlar.Şehir hatta ülke değiştiren hastalara dahi rastlanmıştır.

Peki ya hastalığın boyutu? En fazla ne kadar ileri gidebilirler. ‘Basit’ diyebiliceğimiz işlerle başlarlar. Ardından işleri büyütme kararı alırlar. Bazıları oldukça ilginçtir. Örneğin deri altına tükürük enjekte edip abse oluşturan hastalar görülmüştür. Kendine zarar veren vakalarda kayıda geçmiştir.

Hastalığın Alt tipleri

Öncelikle 3 temel alt tip var ve Amerikan Psikiyatri birliği, isim koyma konusunda pek başarısız benden söylemesi. Hazırsanız ilkiyle başlayalım.

Daha çok Psikolojik Semptom ve Bulguları Olan Tip

İsmindende anlaşıldığı gibi daha çok psikolojik yönden yakınırlar. Özellikle Psikotik durumları ( Psikoz kavramı günümüzde, en dikkat çeken belirtileri halüsinasyon veya kuruntu olan farklı ruhsal hastalıklar için bir üst kavram olarak kullanılıyor.) taklit ederler.

Bu tipteki hastalar Eş ölümü gibi olaylar üretebilirler. Ve tam depresyon belirtileri gösterebilirler. İntihar düşünceleri ve bellek yitimi yaygındır. Genelde aşırı olumsuzdurlar. Ve iş birliği genelde yapmazlar.

Amerikan Psikiyatri Birliğindeki hastalık kodu 300.16’dır.

Daha Çok Fiziksel Semptom ve Bulguları Olan Tip

Genelde sağ alt kadran ağrıları, bulantı ve kusma belirtileri vardır. Sersemlik, kendinden geçme, burun kanamaları yaygın abse ve döküntüler görülebilir. Bilinmeyen nedenli ateş ve ‘lupus benzeri’ sendromlar eşlik edebilir.

Amerikan Psikiyatri Birliğindeki hastalık kodu 300.17’dır.

Psikolojik ve Fizisel Semptom ve Bulgular Birarada Olan Tip

Bu tipteki hastalar yukarıdaki 2 başlıktaki özelliklerin parçalı hallerinin gösterirler. Ama hiç bir belirti diğer 2 tipteki kadar ön planda olmaz.

Amerikan Psikiyatri Birliğindeki hastalık kodu 300.18’dir.

Başka Türlü Adlandırılamayan Yapay Bozukluk

En başta ‘3 temel tip var’ demiştim hatırlarsanız.Bu temel bir tip olmamasına rağmen nadiren de olsa görülebilen bir durum. Buna örnek olarak bakımverenin yapay bozukluğudur. Yapay bozukluğa bakmakla yükümlü görevlilerde görülen yapay bozukluk belirtileri buna en güzel örnektir.

Amerikan Psikiyatri Birliğindeki hastalık kodu 300.19’dur.

Yaygınlık

Henüz elimizde kısıtlı bilgi bulunmakta. Oldukça nadirdirler. Ve erkeklerde görülme olasılığı kadınlardan daha fazladır.

Hastalığın Gidişatı

Nadiren de olsa hastalık epizodlar (ataklar halinde) ile ortaya çıkabilir. Ama çoğu zaman kroniktir. Başlangıç genel olarak erken erişkinliktir.

Hastalığın Tedavisi

Net söylemek gerekirse etkili tedavisi yoktur. Tedavide iyileştirmeden çok hastaları yönetmeye çalışılır. Hastanın altta yatan duygusal ihtiyaçlarını desteklemek ve yasal konular hakkında dikkatli olmaktır.

Hekimler, kişinin psikolojik bozukluğunun farkında olarak kişiyi dışlayıcı davranışlardan kaçınmalıdır. Psikoterapi, hipnoterapi yanında antipsikotik ve seçici serotonin geri alım inhibitörleri yapay bozukluğun tedavisinde kullanılan temel yöntemlerdir. Kötüye kullanım nedeniyle ilaç kullanımında çok dikkatli olunmalıdır.

Bize kıymetli zamanınızı ayırdığınız ve okuduğunuz için teşekkürler. Daha fazla yazı için bizi takip edebilirsiniz.

Ve buradan hemen hemen her hastalık hakkında bilgi alabilirsiniz.

İyi Günler!

Batuhan Bayraktar

Selamlar herkese ben Batuhan 19 yaşında bir üniversite öğrencisiyim. Bilime, psikolojiye, felsefeye ve yazılıma aşık bir bireyim. Sizlere en iyi yazıları sunabilmek adına sürekli çalışmaktayım. Görüşlerinizi, eleştiri ve önerilerizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz. İnstagram ve Linkedln hesaplarımdan bana ulaşabiliceğiniz gibi Kaggle sayfamıda burada paylaşacağım. Kaggle = https://www.kaggle.com/batuhan35 İnsta = https://www.instagram.com/information_is_powerr/ Linkedln =https://www.linkedin.com/in/batuhan-bayraktar-a212b418a/ Medium = https://medium.com/@Batuhan35

You may also like...

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir