Panik Atak Nedir?

by Ayşenur Atın · 13 Ağustos 2019

Panik atak; kişilere bazen bir tetikleyiciden sonra, bazen ise sebepsiz ve aniden gelen yoğun bir kaygı ve korku hissidir ve bu hislerle birlikte bazı fiziksel semptomları da yanında getirir. Panik atak tek başına bir hastalık olarak değerlendirilmez ancak bazı hastalıkların belirtisi olabilir. Panik atak çoğunluk olarak kaygı bozuklukluklarının içinde görülen bir durum olmakla birlikte diğer psikolojik hastalıklarda ve kalp, akciğer, sindirim sistemi gibi fizyolojik hastalıklarda da görülebilir.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Panik atağın en yaygın özelliği hiperventilasyon denilen hızlı şekilde kısa kısa nefes alıp verme durumudur. Kişi hızlı ve sık şekilde kısa kısa nefes alıp verdiğinde, karbon dioksit vücuttan çok hızlı şekilde atılır ve kana karışamaz. Oksijen ise gerektiğinden fazla absorbe edilir ve bu da aşağıda sıralanan panik atak semptomlarına yol açar.

Panik atağın semptomları;

Kalp çarpıntısı
Göğüs ağrısı
Ürperme
Nefes darlığı
Karıncalanma ve uyuşma
Aşırı terleme
Mide bulantısı
Baş dönmesi
Titreme

Daha nadir görülen semptomlar;

Gerçek dışı hissetme
Aklını kaybetme korkusu
Kendi kontrolünü kaybetme duygusu

Panik atak genellikle 5-20 dakika arası sürer ve ilk 10 dakika içinde semptomlar zirveye ulaşır. Gerçek dışı hissetme anında kişiler için sesler uğultulu gelebilir, kişi etrafı net görmede güçlük çekebilir. Kendini bulunduğu ortamda değilmiş gibi, ya da o ortama çok yabancıymış gibi hissedebilir.

Her Panik Atak, Panik Bir Bozukluk Mudur?

Bazı insanlar hayatlarında sadece bir kere panik atak yaşarken, bazı insanlar günde birkaç kez yaşayabilir. Bazı insanlar uyarıcı olan bir olay ya da nesneden sonra panik atak yaşarken, bazı insanlar bir anda sebepsizce panik atakla karşılaşabilir. Yukarıda da bahsedildiği gibi panik atak tek başına bir hastalık olarak nitelendirilmekten çok bir hastalığın semptomu gibi görülmektedir.

Belirli veya duruma bağlı panik atak: Bir olay ya da nesnenin sebep olduğu panik ataklardır. Örneğin yükseklik korkusu olan bir kişinin köprüden geçerken kalbinin hızlı çarpması, başının dönmesi, nefes darlığı hissetmesi buna örnektir. Ya da sosyal kaygı bozukluğu olan birisi; toplulukta konuşurken kalp çarpıntısı, titreme, uyuşukluk gibi belirtilere sahip olabilir. Bir sebebe bağlı olan panik ataklar, genellikle özgül fobi, sosyal kaygı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik problemlerden kaynaklıdır.

Belirsiz veya beklenmeyen panik atak: Bu tür panik ataklar genellikle aniden ve sebepsizce ortaya çıkarlar. Kişi koltukla uzanmışken ya da kulaklığını takmış tek başına sakince yürüyüş yapıyorken panik atak yaşayabilir. Eğer panik atağın bir uyaranı yoksa ve kişi başka panik ataklar yaşamaktan dolayı kaygılanıyorsa, bu durumda kişinin panik bozukluk teşhisi alma olasılığı daha yüksektir.

Panik Atağın Sebepleri Nelerdir?

Panik atağın sebebi kesin olarak şudur demek şu an için mümkün olmasa da birkaç olası teori mevcut. Öncelikle beyindeki kimyasalların değişimi panik atağa sebep olabilir. Uzun süre stres altında kalmak, travma yaşamak, depresyon, yüksek dozda alkol/sigara/kafein kullanımı ve genetik yapılar panik atak sebebi olabilir. Ayrıca sık sık panik atak yaşayan kişiler kaygı bozuklukları, duygudurum bozuklukları, obsesif kompülsif bozukluk, yeme bozuklukları ve madde kullanımı problemleri için risk taşımaktadır.

Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?

Spesifik durumlarda panik atak yaşayan kişiler, tekrar panik atak yaşamamak adına bazı davranışlardan kaçınabilir. Örneğin sosyal fobisi olan biri topluluk içerisinde konuşmaktan kaçınabilir. Ya da kedilerden çok korkan birisi kediye yaklaştığı zaman panik atak yaşıyorsa, bunun tekrar olmaması için kedi gördüğü zaman yolunu değiştirebilir ve gideceği yere geç kalabilir. Bu tür kaçınmalar kişinin günlük işlevselliğini bozacağından dolayı profesyonel destek alması tavsiye edilir.

İlaç tedavisi: Sakinleştiriciden çok antidepresan gibi düzenleyici ilaçlar kullanılır. Doktor kontolü ve reçetesiyle kullanılan bu ilaçlar beyin kimyasallarını düzenler.

Psikoterapi ve diğer yöntemler: Özellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemleri bu konuda oldukça faydalıdır. Kişinin olaylara hayatını etkileyecek kadar olumsuz tepkiler göstermesini sağlayan temel düşüncesini değiştirmeyi hedefler. Onun haricinde panik atak anında yapılabilecek nefes egzersizleri kişiyi sakinleştirmeye ve nefes alıp vermesini düzenlemeye yardımcı olur.

Bir de panik atak semptomlarını azaltan yöntemlerden biri olan “kese kağıdı” yöntemi vardır. Dizilerde ve filmlerde de zaman zaman konu olmuştur. Kişi bir kese kağıdını ağzına ve burnuna kapatarak nefes alıp verir. Böylece hiperventilasyon sırasında kana karışmadan vücuttan çıkan karbon dioksiti tekrar solumuş olur ve olası diğer semptomlar önlenir, nefes düzenlenir.