Kalp: İşlevi, Bölümleri ve Anatomisi
Kalp, sağlımız ve vücudumuzdaki her şey için hayati önem taşır. Kalp, dolaşım sisteminin merkezinde bulunan, vücuda kan pompalayan kaslı bir organdır.
Bir elektrik sistemi kalbimizi kontrol eder ve kalp duvarlarının kasılması için elektrik sinyalleri gönderir. Duvarlar kasıldığında kan, dolaşım sisteminize pompalanır.Kalp odalarınızdaki giriş ve çıkış vanaları kanın doğru yönde akmasını sağlar.
Kan, organlarımızın iyi çalışması için gerekli olan oksijen ve besini taşır. Sağlıklı bir kalp vücudumuzun iyi çalışması için gereken doğru oranda kanı ayarlar. Kalp zayıflarsa gerekli olan kanı alamaz.
Kalbin Yapısı
Kalbin ağırlığı ve büyüklüğü, yaş ve cinsiyete göre değişir. Şekli asimetrik koniye benzer. Kalpte üç tabaka bulunur: Endokard, Miyokard, Epikard
Endokard: kalbin iç boşluğunu kaplayan içteki tabakadır ve fibröz zardır.
Miyokard: kalp kasılmasından oluşan orta tabakadır.
Epikard: kalbin yüzeyini kaplar ve seröz zardır.
Kalbin Bölümleri
Kalp iki atrium (kulakçık) ve iki ventrikülden (karıncık) oluşmak üzere dört odacıktan meydana gelir.
Atriumlar ventriküllerin kasılması sırasında içlerine kan alırlar, ventriküllerin gevşemesi sırasında ise depoladıkları kanı gönderirler.
kalp kapakları
Kalpte 4 adet kapakçık bulunmaktadır. Bu kapakçıklar kanın ten yönlü akmasını engeller.
Triküspid: sağ atriumla sağ ventrikül arasında bulunan üç valfli kapakçıktır.
Mitral: sol atriumla sol ventrikül arasında bulunan iki valfli kapakçıktır.
Pulmoner: sağ ventrikül pulmoner arteri (akciğer arter) arasında bulunan sağ ventrikülden pompalanan kanın geri dönüşünü engelleyen kapakçıktır.
Aort: sol ventrikülle aort arasında bulunan sol ventriküllerden pompalanan kanın geri dönüşünü engelleyen kapakçıktır.
Kalbi Besleyen Damarlar
Kalbin beslenmesi kendi içindeki kanla olmaz Kalp aort damarının başlangıcından ayrılan ve kalp duvarının içine uzanan koroner artelerden gelen kanla beslenir.
Koroner arterler aorttan ikiye ayrılır; sağ koroner arter (RCA) ve sol ana koroner arter (LCA). Sonra sol ana koroner arter ikiye ayrılır; sol ön inen arter (LAD) ve sirkumfleks arter (Cx).
Kalp Atışı ve Döngüsü
Çoğu insan kalp atışını duymuştur veya hissetmiştir. Kalp atışını duyduğumuzda kanımız kalbimizden ve dolaşım sistemimizden pompalanır. Kalp atışı basit ve tekrarlanan bir olay gibi görünebilir, fakat çok karmaşıktır.
Kalbin her iki tarafında kanı atriyum ve ventrikül arasında hareket ettirmek için bir giriş vanası kullanılır. Triküspit kapak bunu sağ atriyum ve ventrikül arasında yapar. Mitral kapak bunu sol atriyum ve ventrikül arasında yapar.
Kalbinizin her bir ventrikülünde bir çıkış valfi vardır. Sağ ventrikül kanın pulmoner arterlere taşınmasına yardımcı olmak için pulmoner valfı kullanır. Sol ventrikül, aort için aynısını yapmak için aort kapağını kullanır.
Her kalp atışı iki temel kısımdan oluşur; diyastol ve sistol. Diyastol sırasında, kalbin ventrikülleri gevşer ve kanla dolmaya başlar Diyastol sonunda kalbin atriumaları büzülür (atriyal sistol) ve kanı ventriküllere pompalar. Sonra atriumlar gevşer ve kalbin ventrikülleri (ventriküler sistol) büzülür böylelikle kalbinizden kanı pompalar.
- Atrium sistolü: her iki atrium kasılır ve kan ventriküllere itilir.
- Ventrikül sistolü: her iki ventrikül kasılır ve kan, pulmoner arter (akciğer) ve aorta (tüm vücuda) itilir.
- Atrium diyastolü: ventriküllerin kasılı olduğu, atriumların kan ile dolmaya başladığı evre.
- Ventrikül diyastolu: atriumların sistolü ile ventriküllerin kan ile dolmaya başladığı evre.
Kalp atışı yetişkin bir insanda dakikada 60-80 çocuklarda ise 90-140 arasındadır. Kan damarlarda ritmik olarak ileriye doğru hareket eder. Kanın damarlardaki bu hareketi, nabız dalgalarına neden olur.
Kalp Uyarı ve İletim Sistemi
Kalbin uyarılması için sinirsel bir uyarıya ihtiyacı yoktur. Kendi uyarılarını kendisi oluşturabilir. Kalp otonom sinir sisteminden bağımsız olarak çalışır. Kalbin iletim sistemini oluşturanlar;
- sinoatriyol düğüm
- atrioventriküler düğüm
- his demeti
- purkinje sistemi
Kalbin her atışı, bir elektrik sinyali ile harekete geçer. Sağlıklı bir kalpte her vuruş sinoatriyol düğümünden gelen sinyalle başlar. Bu yüzden sinoatriyol düğümüne doğal kalp pili denilebilir.
Atriumların elektriksel aktiviteleri ventriküllere antrioventriküler düğüm ile ulaşır. Sinyal, kalbin sağ ve sol ventriküllerin kanla dolması için yavaşlar. Bu yavaşlama olmasaydı atriumlarla ventriküller aynı anda kasılırdı. Sonra sinyal, kalbin ventriküllerinin duvarlarında bulunan his demeti denilen yol boyunca ilerler.
His demeti, antrioventriküler düğümünün öz uzantısından başlar. Burada uyarı iletimi oldukça hızlıdır. Ventriküllerin aynı anda kasılmasını sağlar.
His demetinin sağ ve sol kollarının miyokard içerisine giren ince dallarına denir.His demetinden ayrılan sinyaller purkinje lifleri boyunca sağ ve sol demet dallara bölünür. Bu lifler kalbin sağ ve sol ventriküllerin duvarlarındaki hücrelere bağlanır.
Sinyal geçtikçe ventriküllerin duvarları gevşer ve bir sonraki sinyali bekler. Sinoatriyol düğümden kaç uyarı çıkıyorsa atriumlar ve ventriküllerden o kadar sistol yapar.
Aritmiler
Kalpteki anormal elektriksel aktivite sonucu oluşan, kalp ritminde meydana gelen değişikliklerdir.
Sinoartiol blok: sinoatiol düğümünden çıkan uyarıların kalbin diğer bölümlerini uyarmamasıdır.
Atrioventriküler blok: kısmi ve tam blok şeklinde gerçekleşir. Kısmi blokta uyarı atriumdan ventriküle geçerek ulaşır. Tam blokta ise atriumdan uyarı ventriküle geçmez. Atrium ve ventriküller ayrı ayrı ritimle çalışır.
Paroksismal taşikardi: Nöbetler şeklinde gelen ve kalp frekansının 200-300 arasında olan aritmidir.
Atrium fibrilasyonu: Kas liflerinin titreşmesidir. Atrium hacmi küçültülemez ve içindeki kan ventriküllere gönderilemez. pompalama işleminde azalma olur.
Ventrikül fibrilasyonu: Ventrikülde kas liflerinin 400-600 kez titreşmesidir. Ventriküller kasılarak hacmini küçültülmemesi sebebiyle kanı pompalayamamasıdır.
İnsan Vücudunun Diğer Organları
- Kulak Nedir? Fizyolojisi, Anatomisi ve Hastalıkları
- Karaciğer Nedir: İşlevi ve Hastalıkları
- Mide: İşlevi, Yeri ve Hastalıkları
- Göz Nedir? Yapısı, İşlevi ve Hastalıkları
- Kalın Bağırsak: İşlevi, Yeri ve Hastalıkları
- İnce Bağırsak; Uzunluğu, İşlevi, Hastalıkları
- Dalak Nedir? Yeri ve Hastalıkları
- Mesane Nedir? İşlevi ve Hastalıkları
- Pankreas Nedir? İşlevi, Yeri Ve Hastalıkları
İnsan Vücudunun Diğer Sistemleri
- Dolaşım Sistemi: İşlevi ve Hastalıkları
- Endokrin Sistem: Fonksiyonları ve Hatalıkları
- Sindirim Sistemi Nedir? İşlevi ve Hastalıkları
- Lenfatik Sistem: Fonksiyonları ve Hastalıkları
- Kas Sistemi: Çeşitleri, İşlevi, Hastalıkları
- İskelet Sistemi Nedir? İşlevi ve Hastalıkları
- Solunum Sistemi: İşlevi, Hastalıkları
