INDOXACARB ve BENDİOCARB Pestisitleri

Indoxacarb, DuPont tarafından geliştirilen ve lepidopteran (Pulkanatlılara ait, pulkanatlılara özgü, kelebekleri ve güveleri içeren böcekler cinsi) larvalarına karşı etkili olan bir oksadiazin pestisit denir. Peki oksadiazin pestisti nedir? Hadi her şey bir toz bulutuydu hikayesinden başlayalım.

indoksakarb

Oksadiazin: Üç karbon atomuna, bir oksijen atomuna ve 2 nitrojen atomuna ve de iki çift bağa sahip bir altı üyeli doymamış Heterosikliktir. Buradan Heterosiklik te neydi şimdi diyişinizi duyar gibiyim. Heterosiklik bileşikler, halka içi atomlarından en az biri hetero-atom (O, N, S) olan halkalı bileşiklerdir.

Heterosiklik bileşikler, 3’lü, 4’lü, 5’li, 6’lı veya daha büyük halkalı yapıda olabilir. Üçlü ve dörtlü halkalı heterosiklik bileşikler, açı gerginliğinden dolayı fazla kararlı yapıya sahip değillerdir. Bu hatırlatmadan sonra pestiste geçebiliriz.

Pestist ise kullanıldığında en fazla dikkat edilmesi gereken ilaçlar arasında yer alıyor. sebze ve meyvelerde yüksek oranda bulunur. Peki pestisit bizim için ne kadar zararlı?

Pestisitlerin zararları

Pestist, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır. Pestisit, kimyasal bir madde, virüs ya da bakteri gibi biyolojik bir ajan, antimikrobik, dezenfektan ya da herhangi bir araç olabilir. Zararlı organizmalar, insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikroplar olabilir. Her ne kadar pestisitlerin kullanılmasının bazı yararları olsa da insanlar ve diğer hayvanlar için potansiyel toksisiteleri nedeniyle bazı sorunlar da yaratabilir.

Pestisit Türleri Nelerdir?

İnsektisit : Böcek, haşerelere karşı kullanılan ilaçlardır. (Böcek İlacıdır.)
Fungusit : Funguslara (Mantar) karşı kullanılan ilaçlardır.
Herbisit : Yabancı otlara karşı kullanılan ilaçlardır.
Mollusit : Yumuşakçalara karşı kullanılan ilaçlardır.
Rodentisit : Kemirgenlere karşı kullanılan ilaçlardır.
Nematisit : Nematotlara karşı kullanılan ilaçlardır.
Akarisit : Akarlara karşı kullanılan ilaçlardır.

Pestisitlerin Hayvanlar ve İnsanlar Üzerine Olumsuz Etkileri

Bir pestisit kimyasal bir madde ya da virüs veya bakteri gibi biyolojik bir ajan olabilir. Kimyasal pestisitlerin çoğu hedef organizmaya seçkin etkinlik gösteremedikleri için hedef organizma dışındaki organizmalarda da çeşitli hastalıklara yol açar hatta öldürücü olabilirler. Birçok pestisit insanlar için de zararlıdır. Kullanıldıkları canlıların yiyecek şeklinde insanlar tarafından kullanılmaları sonucunda insanlarda yaygın hastalıklara ve istenmeyen sıkıntılı durumlara sebep olurlar. Kimyasal pestisitlerin ve etken maddelerinin akut toksik etkileri vardır.

Karbamatlar, organofosfatlar ve klorlanmış hidrokarbonları içeren birçok pestisit genetoksik etkiye sahiptir. Tarım ile uğraşan ve pestisite maruz kalan insanlarda yapılan çalışmalarda bu bireylerde yapısal ve sayısal kromozom anomalileri ile kardeş kromatid değişiminde artmalar gözlenmiştir. Pestisitlerin kronik etkisine maruz kalan tarım işçilerinde birçok genetik hasarın yani mutasyonun yanı sıra karaciğer, böbrek ve kaslarda bozukluklar görülmüştür.

Pestisitin canlılar üzerindeki etkisi fetal yaşamdan itibaren başlamaktadır. Bu ilaçlar plasentadan fetüse geçmekte ve bunun sonucu olarak düşükler, hiperpigmente ve hiperkeratatik çocuk doğumları görülmektedir. Yapılan hayvan deneylerinde ise radyoaktif olarak işaretlenip anneye verilen pestisitin 5 saat sonra plasentadan fetüse geçtiği ve fetüsün göz, sinir sistemi ve karaciğerine yerleştiği gözlenmiştir. Organofosfatlı ve karbamatlı insektisitler ise etkilerini doğrudan doğruya periferal ve merkezi sinir sistemi üzerinde göstererek canlı yaşamını tehdit etmektedir.

Indoxacarb, Indoxacarb Teknik İnsktisit, Steward İnsktisit ve Avaunt İnsektisit adı altında piyasaya sürülerek pazarlanmaktadır. Ayrıca ticari pestisitlerin Syngenta serisinde aktif madde olarak kullanılır: Advion ve Arilon. Ana etki şekli ise sinir sodyum kanallarını bloke etmesidir. 4.65’lik bir Kow ile oldukça lipofiliktir. Yani Yağ tipi çözücülerde kolaylıkla çözünme özelliği gösterir. Bu pestisit dikkatle kullanılmadır çünkü oryantal tütün tomurcuk kurdu (Helicoverpa assulta) gibi bazı böcekler maruz kaldığında direnç kazanırlar.

bendıokarb

Bendiocarb, halk sağlığı ve tarımında kullanılan bir akut toksik karbamat (Karbamik asidin substitüe fenil veya piridin grubu içeren bazlarla yaptığı esterdir ve böcek öldürücü olarak kullanılan son derece güçlü bir zehirdir.) insektisitidir. Ve çok çeşitli rahatsızlık ve hastalık vektörü böceklerine karşı etkilidir. Birçok bendiocarb ürünü Ficam ve Turcam ticari isimleri altında satılmaktadır.

bendiokarb

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki tüm bendiocarb içeren ürünler, EPA (Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı İngilizce: United States Environmental Protection Agency yani kısaca EPA, federal Amerika Birleşik Devletleri hükümetin, Kongrede kabul edilen yasalar ve yönetmenlikler çerçevesinde uygulamlarını sürdüren insan sağlığı ve çevre koruma devlet kurumudur.) tarafından talep edilen yani EPA’nın gerektirdiği ek güvenlik çalışmalarını yürütmek yerine, üreticiler kendi istekleriyle gönüllü olarak kendi ürünlerini piyasadan çekmeyi tercih ettikten sonra son günlerde iptal edildi.

Diğer ülkelerde evlerde, endüstriyel tesislerde ve gıda depolama alanlarında tahtakurusu, sivrisinekler, sinekler, eşekarısı, karıncalar, pire, hamamböceği, gümüş balığı ve kenleri kontrol etmek için hala kullanılmaktadır. Ayrıca salyangoz ve sümüklü böceklerin yanı sıra çok çeşitli böceklere karşı da kullanılabilir. Sıtma kontrolünde kullanılmak üzere WHO (Dünya Sağlık Örgütü İngilizce: World Health Organization yani kısaca WHO Birleşmiş Milletlere bağlı olan ve toplum sağlığıyla ilgili uluslarası çalışmalar yapan örgüttür.) tarafından tavsiye edilen 12 insektisitten biridir.

Bendiocarb kanserojen olarak kabul edilmez ancak akut toksiktir. Diğer karbatmalar gibi sinir impulslarının yani uyarılarının normal iletimi için gerekli olan bir enzim olan asetilkolinesterazı tersine çevirir. Bendiocarb, asetilkolin birikimine yol açan ve sinir kasları bölgesinde sinir uyarılarının iletilmesi için gerekli olan bu enzimin aktif bölgesine bağlanır.

Bendiocarb 1971 yılında icat edildi ve ilk kez Fisons Ltd. tarafından piyasaya sunuldu.

Şuanda Bayer CropScience ve Kuo Ching tarafından çeşitli ticari isimler altında pazarlanmaktadır: Ficam, Dycarb, Garvox, Turcam, Niomil, Seedox, Tattoo (Dövme).

Bendiocarb kuşlar ve balıklar için oldukça zehirlidir. Memeli dokusunda, karbamatlar genellikle hızlı bir şekilde dışarı atılır ve birikmez.

Peki Indoxacarb Ve Bendiocarb Gibi İnsektisitleri Kullanmanın Asıl Amacı nedir?

Peki Indoxacarb Ve Bendiocarb Gibi İnsektisitleri Kullanmanın Asıl Amacı nedir?

Hadi size biraz acımasızlığımızın nedeninden bahsedeyim. Aslında her türlü çaba doğal yaşamın devamı için:

İçinde yaşadığımız dünya milyonlarca biyolojik çeşitliliğe sahip canlı türünü barındırmakta, besin zinciri ilişkisi ile canlı türlerinin varlıklarını kendi doğa koşullarında birbirlerine karşı dengelemektedir.

Doğal dengenin bozulması sonucu sayıları insan toplumuna zarar verecek şekilde artan haşerelere karşı yapılacak mücadelede temel prensip; Doğada yaşamın ve doğal dengenin korunmasıdır. Bu nedenle öncelikle fiziksel ve biyolojik kontrol yöntemleri esas alınır. Bu yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda veya uygulanan yöntemlerin etkisini arttırmak amacıyla kimyasal kontrol yöntemleri uygulanır.

WHO (Dünya Sağlık Örgütü) koordinasyonu altında dünyanın her yerinde hastalık etkeni taşıyan vektörlere karşı Planlı entegre Kontrol Yöntemleri geliştirilmekte ve uygulamaya konulmaktadır.

Haşere Problemleri :

Yürüyen ve uçan haşereler insanlık tarihi kadar eski, her türlü doğal şartlara karşı dayanıklı zararlı böcek türleridir. Bu haşereler şu hastalık etkenlerini biyolojik ve mekanik olarak yayarak Halk Sağlığını tehdit ederler.

  • streptokok
  • Stafilokok enfeksiyonları
  • Vibrio Kolera
  • tüberküloz
  • Entamoeba Histolityca (Dizanteri etkeni)
  • Hepatit A virusu
  • Salmonella, Shigella, Diphtheria
  • E. Coli (Akut ishaller)
  • Toksinler (Besin zehirlenmeleri)
  • Cilt enfeksiyonu yapan bakteriler
  • Kancalı kurtlar
  • Sıtma, sarı Humma, Filariasis
  • Leishmania

Bazı haşere çeşitleri

Bunların yanı sıra sağlığı huzuru ve sükûnu bozarak iş gücü kaybı yaratırlar. Gıdaları tüketerek veya bozulmasına neden olarak milli ve ekonomik kayıp meydana getirirler.

Biyolojik, Biyokimyasal, Kimyasal Entegre Mücadele:

Bazı durumlarda Halk Sağlığını korumak amacıyla zararlının kontrolü için kimyasal maddelerin kullanılması kaçınılmaz olmaktadır. Bu durumda kullanılacak biyokimyasal ve kimyasalların seçiminde bazı temel kurallar adım adım izlenmelidir.

Amaç: Hedef zararlıyı her biyolojik evresinde 12 ay süresince ürediği, beslendiği, barındığı, dinlendiği ortamda kontrol altında tutmaktır.

Mücadeleye başlamadan önce mücadele yapılacak alanın haritası çıkartılır. Bu haritada üreme ve barınma yerleri işaretlenip kodlandırılır.

İhtiyaç duyulacak araç, gereç ve uygulayıcı personel tespit edilir.

Hedef zararlıya etkili olan, maliyet avantajı olan, çevre ve hedef dışı organizmalar için zararlı etkisi olmayan (güvenli olan) ilaçların seçimi yapılır.

İlaç seçimi aşağıdaki kriterlere göre yapılır:

* WHO tarafından tavsiye edilmeli ve Sağlık Bakanlığı tarafından haşere kontrolünde kullanılma amacıyla ruhsatlandırılmış olmalıdır.

Uygulama yapılacak yörede kontrol edilecek zararlı kullanılacak ilaca karşı dirençli olmamalıdır.

Etiketinde önerilen uygulama dozunda hedef zararlı için öldürücü olmalı, diğer canlılara toksik etki yapmamalıdır.

Başta uygulayıcıya olmak üzere ilaç tahriş edici ve iri tan etki yapmamalı, taciz edici kokusu olmamalıdır.

Böcekler üzerinde uzaklaştırıcı(repellent)etki yapmamalı, uygulanılan ilaç bitkide, toprakta, suda ve havada kolayca parçalanabilmeli (biodegredasyona uğramalı), parçalanma ürünleri doğaya zarar vermemelidir.

İlaç formulasyonu uygulama aracına uygun olmalıdır.

İlaç formulasyonunun ve formulasyonun içerisindeki teknik maddelerin Akut Oral, Akut Dermal LD50 değerleri ile Akut Inhalasyon ile sucul canlılara LC50 değerleri bilinmelidir.

Tüm bu özelliklere bağlı olarak:

1. Etkinliği olmalı: Tercih edilecek ilacın hedef zararlıya karşı, Bakanlık ruhsatına esas onaylı etiketinde belirtilen dozunda tam etkisi olmalıdır.( hedef zararlı populasyonunun ilaca karşı bağışıklık geliştirmiş olmaması gerekir.)

2. Güvenliği olmalı: Hedef dışında kalan tüm canlılara karşı toksik etkisi hiç ya da çok az olmalıdır.

3. Ekonomik olmalı: Birim alan/hacim ilaçlama maliyeti düşük olmalıdır.
Ancak bu 3 ana faktörü aynı anda içeren ilacı bulmak maalesef imkansız.

PESTİSİT ZEHİRLENMELERİ:

Bulaşık giysilerle dolaşmak, bulaşık elleri yıkamamak, çalışma sırasında ağızdan gıda tüketmek vb. durumlar ile bulaşık kapları kullanımı gıdayı yeme vb. durumlarda akut zehirlenme meydana gelir.

Uygulama yerlerine çok yakın bulunan insanların vücuttaki yağ dokularında bazı grup insektisitler birikir ve kronik zehirlenmeye neden olur.

1- Ani Zehirlenme Belirtileri: Vücut salgıları aşırı derecede artar, terleme, baş dönmesi, görme bozukluğu, karın ağrısı, bulantı ve kusma görülür.
2- Uzun Süreli Zehirlenme Belirtileri: Kansızlık, saç dökülmesi, deri döküntüleri, karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları şeklinde ortaya çıkar.

İlk Yardım

1- İlaçla temas sona erdirilir, hasta açık havaya çıkarılır.
2-a)Deri yolu ile zehirlenmede elbiseler çıkartılır bulaşmış organlar bol sabunlu su ile yıkanır.
b) Gözlere bulaşmışsa gözler bol sabunlu su ile yıkanır.
 c) Sindirim yolu ile alınmışsa ilaç etiketi ile birlikte zehirlenen kişi doktora götürülür.
3- 0rganikfosfor ve karbamatlı bileşiklerden meydana gelen zehirlenmelerde 2-4 mg.Atropin Sülfat damardan yapılır, 4- Piretroidlerle ilgili zehirlenmelerde semptomatik tedavi yapılır.

UYGULAYICILAR İÇİN SEÇİCİ ÖZELLİKLER

  • Fizyolojik güçleri yetersiz, anemik ve bulaşıcı sosyal hastalık geçirenler bu işlerde çalıştırılmamalı.
  • İşe başlayan işçilerde kandaki kolinesteraz aktiviteleri test edilmeli ve bu testler her yıl tekrarlanmalı.
  • Uygulama merkezinde ilkyardım araç ve gereçleri bulunmalıdır.
  • İlaçlamada çalışan tüm işçilerin kanlarında Biyokimyasal testler her yıl yapılmalıdır.

Kaynaklar:

  • İlaçlamaNet
  • United States Environmental Protection Agency. Office of Prevention, Pesticides and Toxic Substances (7505C). Pesticide Fact Sheet, Name of Chemical: Indoxacarb.
  • Reason for Issued: October 30, 2000. May 2, 2004 at the Waybak Machine.
  • Indoxacarb Insecticide Wipes Out Entire Coockroach Generations. June 23, 2008.
  • http://www3.syngenta.com/country/au/en/news/releases/Pages/Syngenta-acquires-DuPont-Professional-Products.aspx
  • http://us.activyl.com
  • 6)R.E.D. Facts: Bendiocarb October 10, 2008 at the Wayback Machine.
  • U.S. EPA, September 1999.
  • Sadasivaiah, Shobha: Tozan, Yesim; Breman, Joel G. (December 1,2007)
  • Dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT) for Indoor Residual Spraying in Africa: How Can It BE Used for Malaria Control?

Deniz Sevinç

Deniz, Bozok Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik öğrencisi. Aynı zamanda Psikopatoloji Bilimi platformunun devamlı içerik üreticisidir. Kendisi kelimenin tam anlamıyla bir biyoloji aşığı. Bu yolda edindiği deneyimleri her zaman size aktarmaya devam edecek. Eğer ona ulaşmak isterseniz @tcdenizsevinc kullanıcı adına sahip Instagram hesabı üzerinden ulaşabilirsiniz.

You may also like...

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir